Tazminat hukukunun konusu olan tazminat, hukuka aykırı fiil sonucunda meydana gelen maddi yahut manevi zarara karşılık olarak ödenen bedel, zarar ödencesi anlamına gelmektedir. Bir diğer deyişle tazminat, haksız fiilden zarar gören tarafın zararının giderilmesi amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen veya mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen parasal veya bir değer veya edimdir. Mahkemelerce kişilik haklarının ihlali nedeni ile uğranan zararları gidermek için manevi tazminat, hukuka aykırı fiil nedeniyle mal varlığındaki eksilmeleri karşılamak üzere ise maddi tazminat ödenmesine karar verilebilir.
Tazminat konusu zararın ortaya çıkışı farklı sebeplerle gerçekleşebilir. Bu sebepler otomobil kazası, motosiklet kazası, otobüs kazası, kamyon kazası, iş makineleri kazası, tren kazası, uçak kazası, gemi kazası gibi araç nedeni ile meydana gelebilecek kazalar olduğu gibi, iş kazaları, tıbbi hatalardan kaynaklanan zararlar, idarenin hizmet kusurunun neden olduğu zararlarda bu sebepler içerisinde sayılabilir.
Maddi ve manevi tazminatın gerek hangi hallerde talep edilebileceği gerekse hukuki statüsü konularında çeşitli yasalarda açık hükümlere yer verilmiştir. Çeşitli kanunlardaki maddi ve manevi tazminata ilişkin düzenlemeler kısaca şu şekilde değerlendirilebilir:
Kişiliğin korunması konusunda vazgeçme ve aşırı sınırlama ile ilgili yazılı rıza üzerine insan kökenli biyolojik maddelerin alınması, aşılanması ve nakli mümkün olduğu, ancak, biyolojik madde verme borcu altına girmiş olandan edimini yerine getirmesinin istenemeyeceği ve maddi ve manevi tazminat isteminde bulunulamayacağı. (TMK Md.23)
Kişiliğin korunması konusunda saldırıya karşı davalar ile ilgili olarak davacının, maddi ve manevi tazminat istemleri ile hukuka aykırı saldırı dolayısıyla elde edilmiş olan kazancın vekaletsiz iş görme hükümlerine göre kendisine verilmesine ilişkin istemde bulunma hakkı saklı olduğu, manevi tazminat istemi, karşı tarafça kabul edilmiş olmadıkça devredilemeyeceği; mirasbırakan tarafından ileri sürülmüş olmadıkça mirasçılara geçmeyeceği. (TMK Md.25)
Yine kişiliğin korunması kapsamında düzenlenen adın korunması başlığı altında adı haksız olarak kullanılan kişinin buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevi tazminat ödenmesini isteyebileceği. (TMK Md.26)
Kişisel durum sicilinden doğan sorumluluk kapsamında kişisel durum sicilinin tutulmasından doğan zararların kusurlu memura rücu edilmek kaydıyla, Devletçe tazmin edileceği, ve tazminat ve rücu davalarının, kişisel durum sicilinin tutulduğu yer mahkemesinde açılacağı. (TMK Md.38)
Evlenme öncesi nişanlılık ile ilgili olarak nişanın bozulmasının sonuçları kapsamında maddi tazminat ile ilgili olarak nişanlılardan birinin haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddi fedakarlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlü olduğu, aynı kuralın nişan giderleri hakkında da uygulanacağı ve tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimselerin de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilecekleri. (TMK Md.120)
Daha ayrıntılı bilgi, danışma ve randevu için iletişim bölümünden bize ulaşabilirsiniz.
Seven Medya © 2023 AV. Adem Süpçin Hukuk Bürosu - Denizli Boşanma Avukatı. Tüm hakları saklıdır.